فهرست مطالب

فصلنامه شیلات
سال شصت و چهارم شماره 3 (پاییز 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/10/11
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سهراب معینی، سحر جلیلی صفحه 189

    در این تحقیق از فیله ماهی Thunnus albacares موسوم به تون زرد باله یا yellow fin tuna، 2 فرآورده خشک شیرین در آزمایشگاه تولید گردید. برای تولید نمونه اول از فیله خام و نمونه دوم از فیله پخته شده ماهی زردباله استفاده به عمل آمد. براساس نتایج آزمون های حسی نمونه اول از برنامه این تحقیق حذف و تعیین ارزش غذایی و زمان ماندگاری بر روی نمونه دوم صورت گرفت. میزان رطوبت، پروتئین، چربی و خاکستر این فرآورده به ترتیب %7/66، 26/15، 5/8 و 10 درصد و از نظر آزمون های حسی مورد قبول کارشناسان چشایی قرار گرفت و براساس یک برنامه زمان بندی، به مدت 30 روز آزمایش های شمارش کلی باکتری، TVB-N، Peroxide Value و حسی بر روی نمونه به عمل آمد. نتایج بدست آمده نشان داد که این فرآورده به مدت 15 روز در دمای 3 تا 4 درجه سانتیگراد در یخچال، دارای طعم، بو، مزه، رنگ و بافت مورد پسند کارشناسان چشایی بود. تعداد باکتری ها از 103?7/4 به 103?9 کلنی در گرم، TVB-N از 3/48 به 3/60 میلی گرم نیتروژن در صد گرم، گوشت ماهی، PV از 2/0 به 4/3 میلی اکی والان اکسیژن در کیلو رسید و سپس رو به کاهش گذاشت. براساس این نتایج زمان ماندگاری برای فرآورده خشک شیرین تولید شده به مدت 15 روز در دمای 3 تا 4 درجه سانتیگراد در یخچال پیشنهاد می گردد.

    کلیدواژگان: ارزیابی حسی، تن زردباله (Thunnus albacares)، زمان ماندگاری، شمارش کلی باکتری ها، فرآورده خشک شیرین
  • محمدحسین ابراهیمی، بهاره شعبان پور* صفحه 201

    در این مطالعه بازده لاشه، ترکیب تقریبی و ویژگی های حسی گورامی عظیم الجثه با قزل آلای رنگین کمان و کپور معمولی پرورشی مقایسه گردید. بازده لاشه در گورامی به طور معنی داری بیش از دو گونه ی دیگر بود. میزان روشنایی (L*) فیله گورامی به طور معنی داری بیش از دو گونه ی دیگر بود و گوشت این ماهی به دلیل روشنایی بیشتر، از جذابیت بیشتری برخوردار بود. شاخص ECI در کپور معمولی در ناحیه ی بدنی، به طور معنی داری بیشترین مقدار را نسبت به دو گونه ی دیگر داشت. ارزیابی بافتی نشان داد که ماهی گورامی واجد بیشترین مقدار سختی، جویدنی بودن و گامینس بوده و از این نظر با ماهی قزل آلای رنگین کمان و کپورمعمولی پرورشی دارای اختلاف معنی دار بود. همچنین از نظر محتوی چربی و خاکستر ماهی گورامی بیشترین مقدار (به ترتیب 2/0± 3/6 و 4/0± 6/1 درصد) و از نظر پروتئین کمترین مقدار (2/0± 5/16 درصد) را بین سه گونه دارا بود. ضمن آنکه گورامی از لحاظ رنگ و بوی فیله و پذیرش کلی بیشترین امتیاز را کسب نمود. در نهایت با توجه به نتایج به دست آمده، ویژگی های گوشت گورامی قابلیت رقابت با دو گونه ی دیگر را داراست.

    کلیدواژگان: ارزیابی، ترکیب شیمیایی، حسی، عظیم الجثه (Osphronemus goramy)، گورامی
  • کمال احمدی، مهدی بنایی، مریم موسوی، علیرضا میرواقفی* صفحه 217

    با توجه به اینکه شدت و حدت بیماریزایی باکتری آیروموناس در ماهی قزل‏آلای رنگین کمان و سایر گونه‏های پرورشی در مناطق مختلف متفاوت می‏باشد لذا جهت مبارزه و یا پیشگیری از شیوع بیماری ناشی از این باکتری شناخت سویه بیماریزای این باکتری ضروری به نظر می‏رسد. هدف از این تحقیق بررسی اثرات باکتری آیروموناس بر بافت‏های بدن علاوه بر فاکتور‏های خونی می‏باشد. بررسی میزان تغییرات آسیب‏شناسی بافت های کبد، کلیه، طحال و آبشش قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) با باکتری آیروموناس هیدروفیلای بیماری زا، عامل بیماری سپتی سمی هموراژیک در ماهی ها، ماهی ها به روش تزریق درون صفاقی، تماس مستقیم مورد با 107 باکتری انجام‏ گردید. در طی دوره ی آزمایش، علایم بالینی و میزان مرگ و میر ثبت گردید. پس از گذشت 14 روز، ماهی های بازمانده صید و پس از خون گیری، کالبد شکافی شدند. کاهش معنی دار تعداد گلبول‎های قرمز و درصد هماتوکریت، لنفوسیت ها و مونوسیت ها (05/0 < p)، افزایش معنی دار تعداد گلبول سفید و نوتروفیل مهمترین تغییراتی است که در مطالعات خون‏شناسی ماهی های مبتلا به عفونت باکتریایی دیده شد.تایید حضور باکتری در بافت‏ها توسط تست‏های بیوشیمیایی صورت گرفت. بهم ریختگی ظاهری سلول های کبدی، از هم گسیختگی سینوس های خونی و در نتیجه بهم ریختگی آرایش سلولی و شکل گیری واکویل های سلولی در کبد، افزایش تعداد مراکز ملانوماکروفاژ و تجمع رنگدانه های هموسیدرینی، تغییرات ریختی در سلول های الیپسوییدی در طحال، از بین رفتن مجاری کلیوی، دژنره شدن اپیتلیوم مجاری کلیوی‏، افزایش فضای ادراری، دژنره شدن و تحلیل گلومرول ها و افزایش فضای کپسول بومن در کلیه، هیپرپلازی اپیتلیوم لاملاهای ثانویه و چسبندگی آنها، از مهمترین تغییرات آسیب شناسی بافتی، مشاهده شده در مقایسه با گروه شاهد است.

    کلیدواژگان: آسیب شناسی بافتی، آئروموناس هیدروفیلا، خون‏شناسی، فاکتورهای، قزل آلای رنگین کمان
  • فاطمه منیعی، جاوید ایمانپور نمین، عبدالمحمد عابدیان کناری، مجید رضا خوش خلق، جمشید امیری مقدم صفحه 229

    این مطالعه به منظور مقایسه ترکیب اسید های چرب بدن ماهی پار آزاد دریای خزر (Salmo trutta caspius) در شرایط مختلف تغذیه ای انجام گردید. تعداد 900 ماهی پار آزاد خزر (1±SD) 12/5 گرم در شرایط مختلف تغذیه ای شامل شش هفته غذا دهی کامل (FFF یا شاهد)، سه هفته گرسنگی و سه هفته تغذیه مجدد (SF)، سه هفته غذادهی و سه هفته گرسنگی (FS)، دو هفته غذادهی، دو هفته گرسنگی و دو هفته تغذیه مجدد (FSF)، دو هفته گرسنگی، دو هفته غذادهی و دو هفته گرسنگی (SFS) و شش هفته گرسنگی کامل (SSS) نگه داری شدند. پس از اعمال شرایط مختلف تغذیه ای ترکیب اسیدهای چرب بافت بدن بوسیله ی GC/FID آنالیز شد. مجموع اسیدهای چرب تک غیر اشباع (MUFA) با افزایش دوره های گرسنگی نسبت به تیمار شاهد (35/14 درصد) کاهش یافت و به 32/32 درصد در تیمار SSS رسید، در عوض نسبت اسیدهای چرب اشباع (SFA) و اسیدهای چرب چند غیر اشباع (PUFA) به ترتیب از 27/25 و 27/10 در تیمار FFF به 32/81 و 31/54درصد در تیمار SSS افزایش یافتند (0P<0/05). مقادیر لینولنیک اسید (LNA) و شاخص نسبت 22و18/20C PUFA (به ترتیب1/62 درصد و 0/27 در تیمار FFF) در اثر افزایش دوره ی گرسنگی کاهش یافتند و به مقادیر 1/19 درصد و 0/22 در تیمار SSS رسیدند، در مقابل میزان ایکوزاپنتانوییک اسید (EPA) و دکوزاهگزانوییک اسید (DHA) به طور معنی داری افزایش یافتند و به ترتیب از 4/55 و 14/12در تیمار FFF به 6/46 و 15/6درصد در تیمار SSS رسیدند. در دوره ها ی تغذیه مجدد، اسیدهای چرب روند عکس داشته و به سطوح خود در تیمار شاهد نزدیک شدند. بنابراین ماهی آزاد دریای خزر در شرایط مختلف تغذیه ای اسیدهای چرب را به صورت انتخابی جهت تامین انرژی و اسیدهای چرب ضروری مورد نیاز خود، ذخیره، تبدیل و یا مصرف می کند.

    کلیدواژگان: اسیدهای چرب بدن، ترکیب، تغذیه مجدد، گرسنگی، ماهی آزاد دریای خزر
  • سید مهدی حسینی، نورالله میرغفاری*، سید ولی حسینی، نصرالله محبوبی صوفیانی صفحه 243

    جیوه یکی از سمی ترین عناصر سنگین است که عمدتا از طریق مصرف غذاهای دریایی آلوده به جیوه وارد بدن انسان می شود. در پژوهش حاضر، با اندازه گیری غلظت جیوه ی کل با دستگاه اسپکتروفتومتر جذب اتمی (Perkin Elmer, FIAS-100) و تکنیک بخار سرد، در نمونه های عضله ماهی سفید دریای خزر (Rutilus frisii kutum)، ریسک ناشی از مصرف این ماهی برای انسان مورد ارزیابی قرار گرفت. 60 عدد ماهی (12 ایستگاه و از هر ایستگاه 5 نمونه ماهی) در اوزان بازاری از ایستگاه های صیادی سواحل استان مازندران بصورت تصادفی انتخاب و غلظت جیوه در آنها اندازه گیری شد. میانگین غلظت جیوه در عضله ی ماهی سفید 112/0 میکروگرم بر گرم وزن تر (0/382 میکروگرم بر گرم وزن خشک) بود که این میزان پایینتر از حد استاندارد تعیین شده توسط سازمان های معتبر جهانی مانندUSEPA ،WHO ،FAO و FDA می باشد. شاخص ریسک (HQ) کمتر از 1 (0/48) بود. هم چنین، محاسبات نشان داد که جذب روزانه و هفتگی جیوه با توجه به میزان سرانه ی مصرف هر ایرانی که توسط FAO اعلام شده است، پایینتر از مقادیر راهنمای ارایه شده (PTDI وPTWI) توسط WHO، USEPA وJECFA است. مصرف ماهی سفید دریای خزر خطری جدی برای سلامتی مصرف کنندگان از نظر میزان جیوه نخواهد داشت و برای حفظ سلامتی، میزان مجاز مصرف آن 62 گرم در روز توصیه می شود

    کلیدواژگان: ارزیابی ریسک، جیوه حد مجاز، مصرف، دریای خزر (Rutilus frisii kutum)، ماهی سفید
  • حسین رحمانی، احسان کمالی پاشاکلایی، رحمان پاتیمار صفحه 259

    در این مطالعه جهت بررسی پارامترهای زیست شناختی ماهی سیاه کولیVimba vimba از اسفند 88 لغایت خرداد 89 در مجموع 281 نمونه ماهی سیاه کولی از رودخانه گرگانرود و سواحل محمود آباد به وسیله دام گوشگیر صید شدند. ماهیان مورد بررسی در دو منطقه از 5 گروه سنی یک تا پنج ساله بوده که بیشترین فراوانی گروه های سنی آنها مربوط به سن +2 بود. نسبت جنسی آنها در جمعیت گرگانرود 65/5% نر، 34/5% ماده و در جمعیت محمودآباد 61/3% نر، 38/7% ماده بوده است(0/05P ?). میانگین طول و وزن ماهیان بین 2 منطقه به تفکیک جنس اختلاف معنی داری وجود نداشت(P >0/05). الگوی رشد برای هر 2 جنس نر و ماده ماهیان رودخانه گرگانرود و محمودآباد به ترتیب آلومتریک منفی و ایزومتریک بود. در هر 2 جمعیت طول بینهایت در جنس نر بیشتر از جنس ماده بوده ولی آهنگ رشد ماده ها به طور نسبی بیشتر بوده است. میانگین هماوری مطلق سیاه کولی ها در رودخانه گرگانرود 03/8381±11970/80و در منطقه محمودآباد 2488/50±6728/49بوده است. میانگین هماوری مطلق، میانگین قطر تخمک و فاکتور وضعیت بین 2 جمعیت اختلاف معنی داری وجود داشت(0/05P ?). نتایج نشان داد که در بسیاری از پارامترهای زیست شناختی با توجه به تفاوت های محیطی دو منطقه، اختلاف معنی داری بین 2 جمعیت مورد مطالعه وجود داشت.

  • باقر مجازی امیری، اصغر عبدلی، محمدعلی نعمت اللهی، سید محمد اسماعیل فخارزاده، محمد احمدی* صفحه 269

    این مطالعه، با توجه به اهمیت اکولوژیک دهان گرد خزری Caspiomyzon wagneri، برای روشن شدن تفاوت های تولید مثلی مهاجران پاییزه و بهاره این گونه در رودخانه ی شیرود (جنوب خزر، استان مازندران) در بهار و پاییز (سال 1387)، انجام شد. تعداد 89 مهاجر در فصل بهار و 15 مهاجر در فصل پاییز با دست صید شدند. شاخص وضعیت ماهیان مهاجر (نر وماده) پاییزه کمتر از بهاره ها بود. تفاوت معنی داری بین هماوری دهان گردان پاییزه و بهاره دیده نشد. ارتباط رگرسیونی هماوری-طول و هماوری-وزن ماهیان در هر دو فصل معنی دار بود قطر تخمک دهان گردان پاییزه و دهان گردان بهاره با هم تفاوت معنی داری نداشت. تفاوتی در شاخص هپاتوسوماتیک بین دهان گردان نر بهاره و پاییزه وجود نداشت. دهان گردان ماده ی پاییزه شاخص هپاتوسوماتیک بالاتری از دهان گردان بهاره داشتند. نمایه ی غدد جنسی دهان گردان نر پاییزه و بهاره و دهان گردان ماده ی پاییزه و بهاره با هم تفاوتی نداشت. نسبت جنسی دهان گردان پاییزه و بهاره یکسان (1:1) بود.

    کلیدواژگان: خزری، دهان گرد، رودخانه شیرود، شاخص های زیستی، مهاجرت
|
  • S. Moini, S. Jalili Page 189

    In this research work the production of sweet product from Thunnus albacares known as yellow fin tuna and it’s shelf life was studied. From fillet f tuna two sweet sampled in laboratory were prepared. One of them from raw and second one from cooked fillet. As the results of the orgenoleptic test showed the first sampled was rejected and second one was acceptable. The moisture, protein, fat, ash content and organoleptic score for this samples were 15.26%, 66.7%, 8.5%, 10% and 7 respectively. According to a time table, the shelflife of this product was determined by monitoring the changes of TVB-N, PV, total bacterial count and organoleptic properties of the samples which kept at 3-4?C in a laboratory frige for 30 days. The results showed that, the sample had a natural had a natural flavor, smell, color and texture for 15 days. The number of bacteria increased from 4.7?103 To 9?103 colonies per gram, TVB-N and PV also increased from 48.3 to 60.3 mg/100g and 0.2 to 3.4 meq/kg. Then peroxide value started to decreased, According to these results, the sheflife for this product recommended to be 15 days at 3-4?C.

    Keywords: Organoleptic test, PV, Sheflife, Thunus albacares, Total count of bacteria, Tuna Candy, TVB-N
  • M.H. Ebrahimi, B. Shabanpour* Page 201

    In this study, proximate composition and sensory evaluation of Giant gourami compared with Rainbow trout and Common carp. Brightness (L*) was significantly higher than the other species and this leads to the highest score in sensory evaluation of the fillet color. Moreover ECI index of carp was significantly higher than that of the other two fish, in body part. Between the species, hardness, chewiness and gumminess of the gourami was significantly higher. Lipid and ash values were the highest (6.29± 0.16 and 1.6± 0.39 percent of flesh) and protein was the lowest (16.53± 0.18) in the gourami. Also color, flavor and total acceptance of the gourami fillet obtained significantly higher scores than two others. Finally in respect of the results obtained, flesh properties of the gourami are compatible with other two fish.

    Keywords: chemical composition, Evaluation, Giant, gourami (Osphronemus goramy), Sensory
  • K. Ahmadi, M. Banaee, M. Mousavi, A.R. Mirvaghefi* Page 217

    To investigate the hispathological characteristics in liver, kidney, spleen and gills of rainbow trout, Oncorhynchus mykiss following experimental infection with Aeromonas hydrophila, septicemia agents in fishwere infected through injected intraperitoneally and direct contact with 107 bacteria per liter solution. Mortality and clinical diagnostic were recorded in experimental periods. After 14 days, blood and tissues were sampled of survival fish. A significant decreased in RBC, Hb, lymphocytes and monocyte (p <0.05) and significant increase in WBC and neutrophile (p <0.05) is the most important changes in hematological index of infected fish by A.hydrophila. Presence of bacteria in the tissues were confirmed the by biochemical tests. Tissues were normal in the control group. The apparent disorganization of live cells, cytoplasmic and nuclear material deposition, the rupture of blood sinuses, hypertrophy of hepatocytes, degeneration, hemorrhage, vacuolization of cell cytoplasm in liver tissue; a significant deposition of hemosiderin granules in a melanomacrophage center and morphological alterations in ellipsoid cells in spleen tissue; degeneration and necrosis of renal tubules, glomerular lesions, shrinking of the glomerulus and enlargement of space inside Bowman’s capsule, dwindling of the tubular lumen in kidney tissue; hyperplasia, necrosis of epithelial filament, shortening of secondary lamellae and lamellar fusion in gills are important histopathological damage observed in tissues of infected fish with A.hydrophila.

    Keywords: Aeromonas hydrophila, Hematologica, Histopathology, l index, Rainbow trout
  • F. Maniei, J. Imanpoor Namin, A. M. Abedian Kenari, M. R. Khosh Kholgh, J. Amiri Moghaddam Page 229

    This study was conducted to compare the body fatty acid composition of Caspian trout (Salmo trutta caspius) parrs in different nutritional statuses. 900 Caspian trout parrs 12.5 (SD± 1 g) were kept at various nutritional statuses, i.e. six weeks of full feeding (FFF), three weeks starvation and three weeks of refeeding (SF), three weeks of feeding and three weeks of starvation (FS), two weeks of feeding, two weeks of starvation and two weeks of refeeding (FSF), two weeks of starvation, two weeks of feeding and two weeks of starvation (SFS) and six weeks of full starvation (SSS). After feeding with various nutritional status, body fatty acid composition was analyzed by GC/FID. Total Monounsaturated Fatty Acids (MUFA) were decreased than control treatment (35.14%) with increase in periods of starvation and reached to 32.32% in SSS treatment, while Saturated Fatty Acid (SFA) and Polyunsaturated Fatty Acid (PUFA) were increased from 27.25% and 27.10% in FFF treatment respectively to 32.81% and 31.54% in SSS treatment (P < 0.05). Linolenic acid (LNA) content and PUFA C18/C20,22 index (1.62 and 0.27% in FFF treatment respectively) were decreased with increase in periods of starvation and reached to 1.19 and 0.22% in SSS treatment, Icosapentaenoic Acid (EPA) and Docosahexaenoic Acid (DHA) were increased significantly (P < 0.05) inversely and reached to 4.55 and 14.12%in in FFF treatment and 6.46 and 15.6% in SSS treatment. In refeeding periods, fatty acids have an invert trend and were closed to their levels in control treatment. Therefore, Caspian trout stores, converts or uses fatty acids selectively in different nutritional statuses to provide its own requirement for energy and essential fatty acids.

    Keywords: Body Fatty Acid, Caspian Trout, Composition, refeeding, starvatio
  • S.M. Hosseini, S.V. Hosseini, N. Mahboobi Soofiani, N. Mirghaffari* Page 243

    Mercury is one of the most toxic heavy metal which can enter the human body mainly through consumption of seafood contaminated with mercury. In this study, the human health risk due to consumption of kutum (Rutilus frisii kutum), in the Caspian Sea, were evaluated by measuring the concentration of mercury in muscle samples using Atomic absorbtion spectrophotometer (Perkin Elmer FIAS-100) and cold vapor technique. A total of 60 fresh kutum were collected by local fisherman from 12 stations on the southern coast of Caspian Sea in Mazandaran province. The average concentration of mercury in kutum muscle was 0.112 μg/g of fresh weight 0.382 μg/g dry weight) which was less than the allowable amount for human consumption determined by the international organizations such as USEPA, WHO, FAO and the FDA. HQ Index was below 1 (0.48). Also, the calculations indicated that daily and weekly mercury uptake for Iranian consumers, according to FAO (the amount consumed per capita) is lower than the guide values (PTWI and PTDI) provided by WHO, USEPA and JECFA. Therefore, the consumption of the kutum is not a serious threat to the consumer’s health and a consumption permitted rate of 62 g is recommended.

    Keywords: Allowable fish consumption, assessment, Kutum (Rutilus frisii kutum), Mercury, risk
  • H. Rahmani, E. Kamali Pashakolai, R. Patimar Page 259

    In this study, some of biological parameters of Vimba vimba from February 2009 to June 2010 were examined. In total, 281 fish samples were caught by gill- net. In two regions had of five age groups that, the most frequent age groups were related to 2+. Sex ratio of male to female were in Gorganrud population 67% ♂ to 33% ♀ and in Mahmoudabad population 57% ♂ to 43% ♀ (p 0.05). There was no significant differences (p>0.05) between the average length and weight of the two populations,. Growth pattern for populations of Gorganrud and Mahmoudabad were negative allometric and isometric, respectively. Within the two populations, the asymptotic length (L∞) in males was higher than females, but the growth rates (K) in females were relatively higher. Mean absolute fecundity in Gorganrud and Mahmoudabad populations were 11970.8±8381/03 and 6728.49±2488.5 eggs per fish, respectively. There was significant difference between the two populations (p≤0.05) in mean absolute fecundity, average egg diameter and condition factor. The results showed that, in many biological parameters, there were significant differences between the two populations due to environmental differences in two regions.

    Keywords: Biology, Gorganrud, Mahmoudabad, Vimba
  • M. Ahmadi, B. Mojazi Amiri, A. Abdoli, M.A. Nematolahi, S.M.E. Fakharzadeh Page 269

    This study was investigated reproductive differences in fall and spring migrants of Caspian lamprey (Caspiomyzon wagneri) in the Shirud River (Southern Caspian Sea)in 2008. 89 and 15 specimens were sampled in in spring and fall, respectively. Generally, fall migratory fish had a significantly lower condition factor (CF) compared to the spring migrants. There was significant relationship between fecundity-length and fecundity-weight in both spring and fall seasons. No significant differences was found in fecundity, oocyte diameter as well as hepatosomatic index (HSI) between fall and spring migrants. However, fall migratory females had a significantly higher HSI compared to the spring migratory females. Nodifferences were also found in gonadosomatic index (GSI) between fall and spring migratory males, and fall and spring migratory females. Sex ratio of spring and fall migrants was 1:1.

    Keywords: biological indices, Caspian, lamprey, Migration, Shirood River